导航菜单

错位相减法

错位相减法是我们在推导等比数列求和公式时使用的方法。它专门用于处理等差数列与等比数列乘积形成的数列。

方法原理

错位相减法

对于形如 an=bncna_n = b_n \cdot c_n 的数列,其中 {bn}\{b_n\} 是等差数列,{cn}\{c_n\} 是等比数列(公比为 qq),通过乘以公比 qq 后错位相减来求和。

基本步骤

  1. 写出 Sn=a1+a2+a3++anS_n = a_1 + a_2 + a_3 + \cdots + a_n
  2. 两边同乘公比 qqqSn=a1q+a2q+a3q++anqqS_n = a_1 q + a_2 q + a_3 q + \cdots + a_n q
  3. 错位相减:SnqSnS_n - qS_n
  4. 化简得到 SnS_n

适用场景

错位相减法适用于:

典型例子

  • an=n2na_n = n \cdot 2^n
  • an=(2n+1)3na_n = (2n+1) \cdot 3^n
  • an=n2qna_n = n^2 \cdot q^n

经典应用:等比数列求和

回顾等比数列求和公式的推导:

Sn=a1+a1q+a1q2++a1qn1S_n = a_1 + a_1 q + a_1 q^2 + \cdots + a_1 q^{n-1}

两边乘以 qq

qSn=a1q+a1q2+a1q3++a1qnqS_n = a_1 q + a_1 q^2 + a_1 q^3 + \cdots + a_1 q^n

错位相减:

SnqSn=a1a1qnSn(1q)=a1(1qn)Sn=a1(1qn)1q\begin{aligned} S_n - qS_n &= a_1 - a_1 q^n \\ S_n(1-q) &= a_1(1-q^n) \\ S_n &= \frac{a_1(1-q^n)}{1-q} \end{aligned}

应用示例

示例1:基本形式

求和:Sn=12+222+323++n2nS_n = 1 \cdot 2 + 2 \cdot 2^2 + 3 \cdot 2^3 + \cdots + n \cdot 2^n

Sn=12+222+323++n2nS_n = 1 \cdot 2 + 2 \cdot 2^2 + 3 \cdot 2^3 + \cdots + n \cdot 2^n

两边乘以2:

2Sn=122+223+324++n2n+12S_n = 1 \cdot 2^2 + 2 \cdot 2^3 + 3 \cdot 2^4 + \cdots + n \cdot 2^{n+1}

错位相减:

Sn2Sn=12+122+123++12nn2n+1Sn=2(1+2+22++2n1)n2n+1Sn=22n121n2n+1Sn=2n+12n2n+1Sn=(1n)2n+12Sn=(n1)2n+1+2\begin{aligned} S_n - 2S_n &= 1 \cdot 2 + 1 \cdot 2^2 + 1 \cdot 2^3 + \cdots + 1 \cdot 2^n - n \cdot 2^{n+1} \\ -S_n &= 2(1 + 2 + 2^2 + \cdots + 2^{n-1}) - n \cdot 2^{n+1} \\ -S_n &= 2 \cdot \frac{2^n - 1}{2 - 1} - n \cdot 2^{n+1} \\ -S_n &= 2^{n+1} - 2 - n \cdot 2^{n+1} \\ -S_n &= (1-n) \cdot 2^{n+1} - 2 \\ S_n &= (n-1) \cdot 2^{n+1} + 2 \end{aligned}

示例2:带系数的等差数列

求和:Sn=13+332+533++(2n1)3nS_n = 1 \cdot 3 + 3 \cdot 3^2 + 5 \cdot 3^3 + \cdots + (2n-1) \cdot 3^n

Sn=13+332+533++(2n1)3nS_n = 1 \cdot 3 + 3 \cdot 3^2 + 5 \cdot 3^3 + \cdots + (2n-1) \cdot 3^n

两边乘以3:

3Sn=132+333+534++(2n1)3n+13S_n = 1 \cdot 3^2 + 3 \cdot 3^3 + 5 \cdot 3^4 + \cdots + (2n-1) \cdot 3^{n+1}

错位相减:

Sn3Sn=13+232+233++23n(2n1)3n+12Sn=3+2(32+33++3n)(2n1)3n+12Sn=3+232(3n11)31(2n1)3n+12Sn=3+32(3n11)(2n1)3n+12Sn=3+3n+19(2n1)3n+12Sn=6+(12n+1)3n+12Sn=6+(22n)3n+1Sn=3+(n1)3n+1\begin{aligned} S_n - 3S_n &= 1 \cdot 3 + 2 \cdot 3^2 + 2 \cdot 3^3 + \cdots + 2 \cdot 3^n - (2n-1) \cdot 3^{n+1} \\ -2S_n &= 3 + 2(3^2 + 3^3 + \cdots + 3^n) - (2n-1) \cdot 3^{n+1} \\ -2S_n &= 3 + 2 \cdot \frac{3^2(3^{n-1} - 1)}{3 - 1} - (2n-1) \cdot 3^{n+1} \\ -2S_n &= 3 + 3^2(3^{n-1} - 1) - (2n-1) \cdot 3^{n+1} \\ -2S_n &= 3 + 3^{n+1} - 9 - (2n-1) \cdot 3^{n+1} \\ -2S_n &= -6 + (1 - 2n + 1) \cdot 3^{n+1} \\ -2S_n &= -6 + (2 - 2n) \cdot 3^{n+1} \\ S_n &= 3 + (n-1) \cdot 3^{n+1} \end{aligned}
为什么叫'错位'相减?

“错位”指的是两个式子的对应项位置不同:

原式Sn=12+222+323++n2nS_n = \underline{1 \cdot 2} + \underline{2 \cdot 2^2} + \underline{3 \cdot 2^3} + \cdots + \underline{n \cdot 2^n}

乘以q后qSn=122+223++(n1)2n+n2n+1qS_n = \quad\quad\quad \underline{1 \cdot 2^2} + \underline{2 \cdot 2^3} + \cdots + \underline{(n-1) \cdot 2^n} + \underline{n \cdot 2^{n+1}}

可以看到,第二个式子的每一项都比第一个式子”错后一位”。相减时:

  • 第一项单独保留
  • 中间项两两相减(系数相减,指数相同)
  • 最后一项单独保留

这种”错位”正是方法名称的由来!

练习题

练习 1

求和:Sn=13+232+333++n3nS_n = 1 \cdot 3 + 2 \cdot 3^2 + 3 \cdot 3^3 + \cdots + n \cdot 3^n

参考答案

解题思路:使用错位相减法。

详细步骤

Sn=13+232+333++n3nS_n = 1 \cdot 3 + 2 \cdot 3^2 + 3 \cdot 3^3 + \cdots + n \cdot 3^n

3Sn=132+233+334++n3n+13S_n = 1 \cdot 3^2 + 2 \cdot 3^3 + 3 \cdot 3^4 + \cdots + n \cdot 3^{n+1}

Sn3Sn=3+32+33++3nn3n+12Sn=3(3n1)31n3n+12Sn=3n+132n3n+1Sn=(2n1)3n+1+34\begin{aligned} S_n - 3S_n &= 3 + 3^2 + 3^3 + \cdots + 3^n - n \cdot 3^{n+1} \\ -2S_n &= \frac{3(3^n - 1)}{3 - 1} - n \cdot 3^{n+1} \\ -2S_n &= \frac{3^{n+1} - 3}{2} - n \cdot 3^{n+1} \\ S_n &= \frac{(2n-1) \cdot 3^{n+1} + 3}{4} \end{aligned}

答案Sn=(2n1)3n+1+34S_n = \frac{(2n-1) \cdot 3^{n+1} + 3}{4}

练习 2

求和:Sn=1+2x+3x2+4x3++nxn1S_n = 1 + 2x + 3x^2 + 4x^3 + \cdots + nx^{n-1} (x1x \neq 1)

参考答案

解题思路:错位相减法。

详细步骤

Sn=1+2x+3x2+4x3++nxn1S_n = 1 + 2x + 3x^2 + 4x^3 + \cdots + nx^{n-1}

xSn=x+2x2+3x3+4x4++nxnxS_n = x + 2x^2 + 3x^3 + 4x^4 + \cdots + nx^n

SnxSn=1+x+x2+x3++xn1nxn(1x)Sn=1xn1xnxnSn=1xn(1x)2nxn1xSn=1xnnxn(1x)(1x)2Sn=1(n+1)xn+nxn+1(1x)2\begin{aligned} S_n - xS_n &= 1 + x + x^2 + x^3 + \cdots + x^{n-1} - nx^n \\ (1-x)S_n &= \frac{1-x^n}{1-x} - nx^n \\ S_n &= \frac{1-x^n}{(1-x)^2} - \frac{nx^n}{1-x} \\ S_n &= \frac{1 - x^n - nx^n(1-x)}{(1-x)^2} \\ S_n &= \frac{1 - (n+1)x^n + nx^{n+1}}{(1-x)^2} \end{aligned}

答案Sn=1(n+1)xn+nxn+1(1x)2S_n = \frac{1 - (n+1)x^n + nx^{n+1}}{(1-x)^2}

练习 3

改编自考研真题

求和:Sn=12+322+523++(2n1)2nS_n = 1 \cdot 2 + 3 \cdot 2^2 + 5 \cdot 2^3 + \cdots + (2n-1) \cdot 2^n

参考答案

解题思路:等差数列 (2n1)(2n-1) 与等比数列 2n2^n 的乘积。

详细步骤

Sn=12+322+523++(2n1)2nS_n = 1 \cdot 2 + 3 \cdot 2^2 + 5 \cdot 2^3 + \cdots + (2n-1) \cdot 2^n

2Sn=122+323+524++(2n1)2n+12S_n = 1 \cdot 2^2 + 3 \cdot 2^3 + 5 \cdot 2^4 + \cdots + (2n-1) \cdot 2^{n+1}

Sn2Sn=12+222+223++22n(2n1)2n+1Sn=2+2(22+23++2n)(2n1)2n+1Sn=2+24(2n11)21(2n1)2n+1Sn=2+2n+28(2n1)2n+1Sn=6+2n+2(2n1)2n+1Sn=6+2n+1(22n+1)Sn=6+(2n3)2n+1\begin{aligned} S_n - 2S_n &= 1 \cdot 2 + 2 \cdot 2^2 + 2 \cdot 2^3 + \cdots + 2 \cdot 2^n - (2n-1) \cdot 2^{n+1} \\ -S_n &= 2 + 2(2^2 + 2^3 + \cdots + 2^n) - (2n-1) \cdot 2^{n+1} \\ -S_n &= 2 + 2 \cdot \frac{4(2^{n-1} - 1)}{2 - 1} - (2n-1) \cdot 2^{n+1} \\ -S_n &= 2 + 2^{n+2} - 8 - (2n-1) \cdot 2^{n+1} \\ -S_n &= -6 + 2^{n+2} - (2n-1) \cdot 2^{n+1} \\ -S_n &= -6 + 2^{n+1}(2 - 2n + 1) \\ S_n &= 6 + (2n-3) \cdot 2^{n+1} \end{aligned}

答案Sn=6+(2n3)2n+1S_n = 6 + (2n-3) \cdot 2^{n+1}


总结

本文出现的符号

符号类型读音/说明在本文中的含义
SnS_n求和符号S sub n数列前 nn 项的和
qq参数quotient等比数列的公比
ana_n元素符号a sub n数列的第 nn

中英对照

中文术语英文术语音标说明
错位相减法dislocation subtraction/ˌdɪsləʊˈkeɪʃən səbˈtrækʃən/乘以公比后错位相减的求和方法
等差等比乘积arithmetic-geometric product/ˌærɪθˈmetɪk-ˌdʒiːəˈmetrɪk ˈprɒdʌkt/等差数列与等比数列的乘积

课程路线图

  1. 1

    高等数学之函数探秘

    先修课程

    函数是高等数学的核心概念,本系列文档系统介绍函数的基本概念、性质和应用。

    前往课程
  2. 2

    数列

    当前课程

    数列是高等数学的基石,本系列文档系统介绍数列的基本概念、性质、极限理论及其应用。

    前往课程
进阶推荐

概率论与数理统计

研究随机现象的规律,数据分析与推断的方法,掌握从数据中提取信息的科学。

开始学习
进阶推荐

高等数学之极限的世界

极限是微积分的基础,也是高等数学中最重要的概念之一。

开始学习

搜索